Faydalı Bilgiler

LALE HASTALIKLARI

Botriytis Yanıklığı
Belirtileri:  Bitki her dönemde hastalığa yakalanabilir. Soğan,sap,yaprak ve çiçeklerde zarar yapabilir. Soğanların görünümü soluk sarı veya sarımsı kahverengi renktedir. İlerleyen dönemlerde soğanların üzeri küf tabakası haline dönüşerek soğanların çürümesine sebep olur.

Mücadelesi: Hastalığın görüldüğü topraklarda 5 yıl süre ile münavebe önerilir. Şüpheli soğanlar %0.2 lik Benomyl çözeltisi ile dikimden önce ilaçlanmalıdır. Çiçek açmadan önce 14 gün ara ile % 0.1 lik bordo bulamacı verilebilir. Diğer kullanılabilecek etkili maddeler ise 8 gün ara ile Benomyl, Vinclozolin veya Folpet terkipli ilaçlardan biri ile tavsiye dozunda kullanılmalıdır.

Kurşuni Küf
Belirtileri:  Tarla da zaman zaman yoğun olarak görülür ancak asıl zararı serada yapar. Soğanlar dışarıdan bakıldığı zaman sağlıklı görülür. Hastalıklı soğanlar sağlıklı görünümdedir. Ancak soğanların iç kısmı kesildiğinde kırmızı-gri bir görünümdedir. Hasta soğanlar hiç sürgün vermeyebilir yada birkaç cm sürgün verebilir. Sklerotlar oluşturular ve toprakta uzun süre kalabilir ve diğer soğanlarıda hastalandırabilir.

Mücadelesi: Şüpheli soğanlar %0,2 lik Benomyl veya Cercobin çözeltisi ile ilaçlanır. Lale üretimi yapılan yerlerde toprak dahil bütün preparatlar sıcak su veya kimyasal bir preparat ile muamele yapılır.En etkili yöntemlerden biri de münavebedir.Hastalığın görüldüğü yerlerde mutlaka münavebe uygulanmalıdır.

Kuru Çürüklük
Belirtileri: Lale soğanlarının alt kısmın da çürüklük meydana gelir. Çürüklük nedeniyle çiçeklenmeden önce solar ve ölürler.Genç bitkiler için enfeksiyon kaynağı toprak ve bitki artıklarıdır.Yüksek rutubet ve sıcaklık depo şartlarında uygun olduğu için hastalığın gelişmesini teşvik etmiş olur.Şiddetli enfeksiyonlarda lale soğanı içten kurur ve çevreye ekşimsi bir koku verir.15 derecenin altında hastalık gelişmesini durdurur.Bu nedenle hastalık 15 derecenin üzerinde ortaya çıkar.İlk belirtiler ekimden 2-3 hafta sonra büyümenin durması ve yaprakların sararması şeklinde gösterir.Hastalık etmeni toprakda uzun yıllar kalabilir ve yeni enfeksiyonlar oluşturabilir.

Mücadelesi: Olgunlaşmış lale soğanları zamanında hasat edilmeli ve zedelenmemli. Soğanlar %0,2 lik Benomyl veya Cercobin çözeltisi ile ilaçlanır. Lale üretimi yapılan yerlerde toprak dahil bütün preparatlar sıcak su veya kimyasal bir preparat ile muamele yapılır.En etkili yöntemlerden biri de münavebedir.Hastalığın görüldüğü yerlerde mutlaka münavebe uygulanmalıdır.Sıcaklığı 15 derecenin altında tutmaya özen gösterilmelidir.

Kök Çürüklüğü
Belirtileri: Hasta lale soğanları dikimden kısa bir süre sonra yumuşar ve çürürler.Toprak yüzeyine çıkmış bitkiler hastalığa yakalandığında ise gelişmede ve yaprak renginde sarıdan kırmızıya dönüşen bir renk değişimi ortaya çıkar.Zamanla bitkiler kök boğazından çürü ve yere yatarlar.Topraktan çekildiğinde ise kötü bir koku meydana gelir.Yüksek rutubet ve 18 derecenin üzerinde sıcaklık hastalığın artmasına sebep olur.Hastalık lale soğanları ve topraktan bulaşır.

Mücadelesi: Toprak dezenfeksiyonu yapılmalıdır.Toprak rutubeti düşürülmelidir.Kimyasal mücadelede en iyi sonuç prothiocarb etkili madde ile olmaktadır.Lale soğanları ekimden hemen önce 15-20 dakika %0,2’lik benomyl + %0,3’lük  prothiocarb etkili maddesi  olan çözeltisine daldırılmalıdır.Toprak dezenfeksiyonunda  ise %0,3 lük benomyl çözeltisi uygulanmalıdır.

GLAYÖR HASTALIKLARI

Kahverengi Çürüklük
Belirtileri: Soğanların üzerinde küçük kırmızı sulu lekeler şeklinde kendini gösterir.Lekeler zamanla büyür,koyu renk alır içeri doğru çöker ve siyah bir görünüm alır.

Mücadelesi: Tarla şartlarında ilaçlı mücadelesi yoktur.Sera ve fideliklerde ise toprak sterilizasyonu yapılmalıdır.Örneğin 20 cm kalınlığındaki tavlı toprak veya perlite %40 lık formaldehit 400 cc +100 cc su formülü ile 48 saat süre ile uygulanmalıdır.Yazın bitkiler düzenli aralıklarla ilaçlanmalıdır.Hasta bitki topraktan sökülerek imha edilmeli.Sağlıklı soğan kullanılmalıdır.4 sene de bir münavebe uygulanmalıdır.

Sert Çürüklük
Belirtileri: Soğan ve yapraklar olabildiğince serttir. Soğanlarda küçük sulu kahverengi lekeler vardır.Soğan kabuklarının  kurumasıyla hastalık teşhis edilmiş olur.Hastalık ilerledikçe glayör soğanları sert ve bir tür mumya görüntüsü alır.Hastalık kendini Temmuz Ağustos ayı gibi belli eder.Hastalığın yayılması rüzgar , yağmur, böcekler etkilidir.

Mücadelesi: Soğuk ve ıslak alanlar hastalığa elverişli ortamlardır. Aşırı gübrelemeden kaçınılmalıdır. Dayanıklı çeşit kullanılmalıdır. Kimyasal mücadelede bakırlı dithiocarbomatlı ilaçlar önerilmektedir.

Yeşil Çürüklük
Belirtileri: Tam olgunlaşmadan  hasat edilen soğanlar bu hastalıktan büyük zarara uğrarlar. Hasta soğanlarda iri yuvarlak ve içeriye doğru çökmüş kırmızı kahverengi lekeler oluşur.Bu lekelerin tam ortasında ise mavi yeşil renkte lekeler olurşur.

Mücadelesi: Soğanlar olgunlaşmadan hasat edilmemeli.Hasat esnasında soğanların yaralanmaması gerekir.Depoya konulmadan önce sağlıksız soğanlar ayıklanmalıdır.Dikimden önce dış kabuklar soyulduktan sonra %0.15 lik potasyum permanganat ile 6 saat süre ile dezenfekte edilmelidir.

SÜMBÜL HASTALIKLARI

Pas Hastalığı
Belirtileri: Yaprak ve soğanlarda eliptik yada köşeli kahverengi lekeler halinde belirti verir.

Mücadelesi: Sağlıklı soğan kullanılmalıdır. Münavebe yapılmalıdır. Hastalık belirtisi görülen soğanlar derhal imha edilmelidir.Kimyasal mücadelesinde ise Oxycarboxin etkili maddeli ilaçlar önerilen doz da kullanılmalıdır.

Botrytis Yanıklığı
Belirtileri: Yaprak,sap,gövde ve soğanlarda görülür.Yaprak kenarlarında önceleri sarı kahverengi lekeler oluşur. Sonra bu lekeler iç kısımlara doğru ilerler. Yüksek nemin yüksek olduğu ortamlarda yaprak ve çiçeklerde boz kahve yeşil karışımı bir küf tabakası oluşur. Sonuçta bitki çürür ve büyük zararlara neden olur.

Mücadelesi: Bitkiler çiçek bağlamadan önce 100 litre suya 200gr. Folpet, 100 litre suya 75 gr. Vinclozolin terkipli ilaçlarından herhangi biri ile ilaçlanmalı, çiçek devresine kadar (Folpet 4 – 5 gün), Vinclozolin terkipli ilaçla ise 8 – 10 gün aralıklarla ilaçlamaya devam edilmelidir. Münavebe uygulanmalı,sağlıklı soğan kullanılmaldır.

NERGİZ HASTALIKLARI

Fusarium Solgunluğu
Belirtileri: Tarla ve sera şartlarında görülen bir hastalıktır. Ağır hasarları ise depo da meydana getirir. Soğanların ortasında koyu kahve, kiremit kırmızısı veya açık menekşe renginde lekelerin görülmesi hastalığı belirtisidir. Böyle soğanlar zamanla sulanır ve çürürler.

Mücadelesi: Kimyasal mücadelesi bulunmamaktadır. Sağlıklı soğan kullanmak hasarlı ve çürük soğanları ayıklamak depo sıcaklığını 2-8 derece arasında kalmasını sağlamak kültürel tedbirler arasında yer alır.

Yaprak Leke Hastalığı
Belirtileri: Bitkinin toprak üstü organlarında görülür. Özellikle çiçeklenme döneminde zararı büyüktür. Yapraklarda sayısız lekeler oluşur. Hasta bitkinin soğanları sağlıksızdır. Sağlıksız soğanlardan çıkan bitkiler cılız ve zayftır.

Mücadelesi: Çiçek açmadan önce ve çiçeklenme sırasında bitkiler %1 lik bordo bulamacı ile ilaçlanmalıdır.

Botrytis Yanıklığı
Belirtileri: Depolanmış soğanlarda olabildiği gibi, bitkinin gelişmesi sırasında da meydana çıkan bir hastalıktır. Soğanlarda sarı – kahve renkte yaprak ve çiçeklerde ise siyah kırmızımsı renkte görülen lekeler zamanla yayılarak bitkinin orta kısmını çürütmeye başlar. Böyle bitkiler solar ve bükülürler.

Mücadelesi: Hastalığın  görüldüğü bölgelerde münavebe uygulanmalıdır. Hasta soğanlar seçilip imha edilmelidir. Bitkiler çiçek bağlamadan önce Vinclozolin, Benomyl, Captan, Mancozeb, Metiram veya T. M. T. D terkipli ilaçlardan biri ile ilaçlanmalıdır. Çiçek devresine kadar 4 – 5 gün, Vinclozolin terkipli ilaçlarla ise, (8 – 10 gün aralıklarla) ilaçlamalara devam edilmelidir.